O samotności

"-(...) Uważa Pan, że trzeba szczególnych uzdolnień, aby poznać po kimś, że jest samotny? Nie mam na myśli tej samotności, która oznacza pewien sposób życia, szczęśliwą izolację, wieżę z kości słoniowej. Taka subtelna samotność nie musi jeszcze być równoznaczna z zerwaniem ze wspólnotą. Wieża z kości słoniowej może być swego rodzaju tunelem, którym kasztelan w tajemnicy udaje się na spotkanie z ludźmi. (...) Ów kasztelan sam sobie buduje taką samotność. To tylko dekoracja. Do twarzy mu z nią. Ale jest też inna samotność: ta parszywa. Która wysypuje się na skórze jak świerzb, widać ją w spojrzeniu, w chodzie, w ruchach. Którą dostrzegają wszyscy: kobieta, dziecko, kelner. I wszyscy trzymają się z daleka od kogoś takiego. To człowiek niebezpieczny. Żyje poza stadem. Bóg go wypluł ze swoich ust. (...) Ja nazywam to grzeszną samotnością. Wyczuwam ją w ludziach. Niekonieczny jest tu wyrafinowany nos. Taki człowiek wykrzyczy to z siebie po jakimś czasie. (...) Grzeszny jest każdy, kto trzyma się z dala od ludzi. Kto nie współ-czuje z ludźmi. O każdej godzinie. W każdej minucie. (...) Ten kto współ-czuje z ludźmi jest szczęśliwy."

[Sandor Marai, Pierwsza miłość, Warszawa 2007, s. 59-62]