Bibliotekarka Halina

Bibliotekarka Halina jest jedną z bohaterek sztuki Marcina Szczygielskiego Wydmuszka, która to sztuka miała swoją prapremierę na deskach Teatru Komedia w Warszawie 27 lutego 2010. 

Bibliotekarka Halina Kociemba pracuje w "niedużej, przestarzałej bibliotece", "zużytej, ale czystej". Halina ma 44 lata, nosi " nieco bezkształtną, burą sukienkę z białym kołnierzem". Nie maluje się, a włosy "ma gładko zaczesane, zwinięte w tyle głowy w nieduży kok", na nosie ma "okrągłe okulary". 

Pewnego dnia do biblioteki przychodzi Roksana - całkowite przeciwieństwo Haliny. Kobieta tak puentuje bibliotekarkę:

Znam takie jak pani. Takie co kręcą głową, a nie tyłkiem. Ale od kręcenia głową, to powiem pani, jeszcze się żadna dziewczyna w życiu nie ustawiła. 

Roksana jest też zdziwiona, że w może w bibliotece wypożyczyć książkę nic za to nie płacąc: - Coś podobnego! A co to za interes taki?! Z czego pani niby żyje? Halina odpowiada: Pensja jest mi wypłacana z funduszy miejskich. - Nic dziwnego, że się to miasto rozlatuje, skoro utrzymują takie jak pani -  mówi Roksana. Pyta też bibliotekarkę o zarobki i szacuje, że powinna zarabiać trzy tysiące, na co Halina - rzecz jasna - wybucha śmiechem. - A co? Mniej? - pyta Roksana - No, to ja już zupełnie nie kumam, po co pani siedzi w tym kurzu. 

Kobiety próbują się ze sobą zaprzyjaźnić (Roksana przynosi bibliotekarce zestaw do makijażu i wręcza jej ze słowami: Nie robimy się coraz młodsze, wiesz złotko), choć jest to początkowo trudne. Roksana wyrzuca Halinie: "Masz czterdzieści cztery lata, a ubierasz się jakbyś miała sześćdziesiąt, mieszkasz z matką i przesiadujesz całymi dniami w pustej, zakurzonej bibliotece". 

Anna Guzik jako bibliotekarka Halina [źródło]

Bibliotekarka nie pozostaje jej dłużna. Mówi, że należy do "ekskluzywnego, markowego klubu pod nazwą Daję dupy za zakupy". 

Joanna Liszowska jako Roksana [źródło]

Pozornie tak różne, odnajdą jednak coś, co je ze sobą łączy i wiąże bardziej, niż im się na pierwszy rzut oka mogło wydawać. Odsyłam tu do tekstu sztuki, który ukazał się drukiem w zbiorze Furie i inne groteski, wydanym przez Instytut Wydawniczy Latarnik. 

Biblioteka na Koszykowej

W ramach seminarium Biblioteka : miejsce dla młodych ludzi, zorganizowanego przez Fundację Civis Polonus w ramach Programu Rozwoju Bibliotek, miałam okazję zwiedzić wyremontowaną część Biblioteki Publicznej m.st. Warszawy. Świetnie zaprojektowane i wykonane przestrzenie, oddane czytelnikom do użytku w październiku ubiegłego roku, łączą w sobie podstawowe funkcje biblioteki z jej rolą jako miejsca spotkań. Najbardziej do gustu przypadła mi ściana zieleni z prawdziwych roślin, tworząca niezwykły mikroklimat.

Dwie bibliotekarki [książka]

Przeczytałam książkę Samulka Kingi Facon. To opowieść o Ewie - trzydziestolatce, która przeprowadza się z Warszawy do miejscowości Samulki, chcąc odciąć się od tragicznej przeszłości. 

Znany już motyw w kobiecej literaturze został tu wzbogacony o wątki religijne i duchowe, czego wcześniej w tego typu książkach nie spotkałam, a na pewno już nie w tak nachalnym natężeniu. Sam ten fakt wykluczył mnie niejako z grona adresatek tej powieści. Samulki to takie miasteczko z marzeń - każdy tu jest życzliwy, pomaga innym, jest wyrozumiały i wszędzie gdzie się pojawia czyni dobro. Nie ma w tej powieści złych postaci. Czytając, czułam się trochę jak w wiosce amiszów. I choć całość opowieści zmierza do szczęśliwego końca, to wypełniona jest ona głównie spacerami bohaterki z psem, jej wizytami - kolejno w kwiaciarni, cukierni, kawiarni, kościele oraz - co najciekawsze - bibliotece. I na tym wątku skupiłam się najbardziej, dzięki czemu ta nie do końca sprawnie napisana książka, była mniej męcząca w lekturze. Nie wątpię jednak, że książka znajdzie swoich odbiorców, którym przedstawiony w niej świat przypadnie do gustu. 

Wracając jednak do wątku biblioteki - główna bohaterka najpierw zapisuje się do biblioteki w sąsiednim mieście, gdyż wydaje jej się, że "jak większe miasto, to i biblioteka większa". A ponieważ nie przywiozła  z Warszawy swoich książek, jest zmuszona korzystać z biblioteki. Wizyta w większej bibliotece nie należy jednak do przyjemnych:

"Bibliotekarka chodziła za mną krok w krok i poprawiała te [książki], które odkładałam, chociaż naprawdę kładłam je prosto i na miejsce. Naszykowałam sobie stosik i zaniosłam go do niej. Popatrzyła na tytuły, wyciągnęła moją kartę (...). Pewnie nie chciała mi zrobić przykrości... Może nie pomyślała, co mówi... A może jednak była po prostu wredną małpą. W każdym razie, kiedy zobaczyła Dzieci z Bullerbyn, Historię żółtej ciżemki i Jeżycjadę, spytała czy wypożyczam to dla córki. Gdy odpowiedziałam, że dla siebie, przewróciła oczami (...). Na szczęście brałam wtedy leki, więc się nie rozkleiłam. Popatrzyłam na nią i po prostu wyszłam. I już nigdy tam nie wróciłam". 

Okazuje się, że biblioteka w Samulkach, dla kontrastu, jest "nadzywczaj sympatyczna", "księgozbiór niczego sobie" i "pracują tu niezwykle przyjazne osoby", które "miło i serdecznie", traktują Ewę i "nie komentują wypożyczanych - nawet po kilka razy książek". Ewa jest zadziwiona "ile nowości kupuje ta niewielka biblioteka". 

Bohaterka najbardziej lubi dwie bibliotekarki - Kingę i Edytę - stara się zatem trafić z wizytą akurat, gdy mają dyżur. 

Edyta to bibliotekarka "energiczna i wesoła, a robota pali jej się w rękach. O ile w odniesieniu do bibliotekarki to komplement". Bohaterka lubi się przyglądać jak Edyta "oprawia książki w folię. Widać, że sprawia jej to przyjemność".

Kinga to bibliotekarka "nieśmiała i roztargniona", która "często się zamyśla" i osobiście odszukuje książki dla bohaterki. Kinga sama uważa się za "tendencyjną bibliotekarką", która o swoim miejscu pracy mówi "kramik". Zdarza się, że Ewa zastępuje Kingę przy okazji głośnego czytania i uważa ją za "bibliotekarkę z duszą terapeuty". 

Kiedy biblioteka przechodzi na system komputerowy "dziewczyny bardzo się z niego cieszyły, zachwalały jego zalety i spodziewały się, że zaoszczędzą trochę czasu i zamiast ślęczeć nad statystykami, będą mogły organizować więcej akcji czytelniczych", niestety system się psuje, a "komputerowcom robić się nie chce". 

Oprócz wizyt w bibliotece i kontaktów z bibliotekarkami, bohaterka rozmawia też z postaciami książek, które wypożycza. Rozmowy te mają charakter terapeutyczny, gdyż Ewa cierpi na "zespół depresyjno-lękowy" (tu należy dodać, że autorka jest lekarzem). Boi się nowych książek, ale bibliotekarki powoli przekonują ją do współczesnych powieści. Ewa wciąga się między innymi w czytanie serii Zwiadowcy i Blask Corredo. Wygrywa też konkurs na czytelnika roku, gdzie nagrodami są książki oraz "drobiazgi, bo kultura jest biedna". 

Kinga Facon, Samulka, Wydawnictwo Otwarte, Kraków 2016. 

Metamorfoza bibliotekarki

Maja Sablewska - dawniej menadżerka Dody i Edyty Górniak, teraz "doradca wizerunkowy", prowadzi między innymi program Sablewskiej sposób na... Jak można przeczytać na stronie internetowej produkcji Maja Sablewska pomaga  "kobietom, które chciałyby stracić zbędną wagę i raz na zawsze zmienić swoje życie" i przeprowadza "metamorfozy Kopciuszków w piękne i szczęśliwe królewny".

W jednym z programów wystąpiła pani Agata - bibliotekarka. Trzydziestotrzyletnia kobieta przeszła zadziwiającą metamorfozę i należy pogratulować jej odwagi i samozaparcia na drodze do akceptacji i poczucia piękna.  Mnie jednak rozbawiła sama prowadząca, która w pewnym momencie powiedziała: Pokażę ci jak w Twoim rozmiarze można pięknie wyglądać w bibliotece i... pokazała uczestniczce programu buty na niebotycznych obcasach. Abstrahując od realiów telewizyjnego show, które rządzi się swoimi prawami (trudno się spodziewać by gwiazdka znała realia pracy w bibliotece) i od zasad bezpieczeństwa, pomyślałam, że w takich butach najwyższe półki bibliotecznych regałów nie byłyby mi straszne. 

Cały odcinek można obejrzeć tu >>>

Masz już dosyć?

To tytuł rozdziału książki "Potęga myśli" (M. R. Kopmeyer). Książki o charakterze poradnika, napisanego prostym językiem i motywującego, może nie od razu do zmiany w życiu, ale przynajmniej do zastanowienia się nad niektórymi jego aspektami. Pierwszy fragment:

Kiedyś, na pierwszej stronie jednej z gazet przeczytałem następujący nagłówek "14 kierowców autobusów ma już dość - podejmują inną pracę". Jak się okazało, kierowcy ci mieli dość użerania się z pasażerami i sprzedawania biletów, a zwłaszcza tego paskudnego wydawania reszty... Postanowili więc zmienić zajęcie: sprzątali autobusy. Tylko, że i ta praca pewnie nie przyniesie im satysfakcji, bo chociaż nie będzie już kłopotliwych pasażerów, pozostaną porzucone przez nich śmieci. Powyższy problem ma dwa zasadnicze aspekty. Najczęściej trywializujemy zbyt wielkie sprawy, a z kolei małe - zbyt wyolbrzymiamy. Pozwalamy, by irytujące nas drobiazgi kumulowały się. W końcu dochodzi do tego, że stają się ciężarem nie do udźwignięcia. 

Wszyscy znamy te drobne zachowania czytelników, które gdy się skumulują, skutecznie mogą wyprowadzić nawet najbardziej wyrozumiałego bibliotekarza z równowagi, z najczęstszym natręctwem w postaci zaglądania w monitor, na czele. 

Komu z nas nie zdarzyło się biegać po bibliotece, robiąc niemal ekspresową inwentaryzację księgozbioru, by znaleźć książki, bo czytelnik twierdził, że na pewno je oddał. I pół biedy jeśli są to książki z jednego działu, ale częściej zdarza się rozrzut od psychologii po biografie. Książki oczywiście leżą spokojnie na półce w domu czytelnika, podczas gdy my wykonujemy sprint między regałami. 

Kto z nas nie był świadkiem, jak po podaniu książki - tytułu oczywistego - czytelnik, odnalazłszy stronę tytułową, triumfalnie oświadczył: Tak, właśnie o tą książkę mi chodziło! Tak jakby bibliotekarka siedząca za ladą była tam  przez przypadek i na pewno co chwilę się myliła, podając inne książki. Stąd też tak częste pytanie - w przypadku książek bardzo znanych Kojarzy pani taką książkę? 

Kto z nas wreszcie nie słyszy kilka razy na dzień: Nikt mi nie powiedział, że... Wymówka ta występuje w różnych wariantach. Najczęściej dotyczy kary za nieoddane książki - Nikt mi nie powiedział, że mam karę, Nikt mi nie powiedział, że tu trzeba coś płacić itd. Takie wymówki są charakterystyczne dla czytelników-zajęcy: kładą książki na ladę i czym prędzej czmychają lub czytelników-motylków: pojawiają się raz do roku, najczęściej na wiosnę (bo egzamin, bo w bibliotece szkolnej nie ma lektury itd.). 

I wreszcie, kto choć raz nie usłyszał od czytelnika: A tamta pani to... Mityczna tamta pani - bibliotekarka nieokreślonego wieku i z wyglądu podobna zupełnie do nikogo. Jedno jest pewne - jest milsza i fajniejsza od akurat obsługującego bibliotekarza a do tego na korzyść czytelnika w jej rękach regulamin jest elastyczny niczym guma do majtek. Cokolwiek  zrobimy - tamta pani jest od nas lepsza! 

Te i inne sytuacje są wam z pewnością znane, o ile pracujecie z czytelnikami. Nie raz pewnie opowiadaliście po powrocie z pracy, jaki to natręt was dziś odwiedził, pozwalając by klient metaforycznie rzecz biorąc, siedział wam na plecach, po wyjściu z pracy. Jak do tego podejść? Oddaję głos autorowi książki:

Recepta jest prosta - należy uznać drobne niedogodności za naturalny składniki pracy i podchodzić do nich ze stosownym dystansem, a co najważniejsze - natychmiast zapominać o drobnych incydentach. Lincoln wypowiedział kiedyś bardzo mądre zdanie: Człowiek jest szczęśliwy na tyle, na ile postanowi taki być. W związku z tym przypominam sobie historię innego kierowcy autobusu. Ten był w swej pracy szczęśliwy - znajdował w niej pretekst do poznawania nowych ludzi. Wydawanie reszty traktował często jako okazję do wymiany kilku luźnych zdań. A kiedy nie znajdował sposobności do krótkiej pogawędki, pogwizdywał lub nucił po cichu modny przebój. Gdy po wielu latach odchodził na emeryturę, jego stali pasażerowie wydali z tej okazji wspaniałe przyjęcie. (...) I pomyśleć: bywają szczęśliwi kierowcy autobusów, otoczeni uznaniem i przyjaźnią, To prawda, Czytelniku - najważniejsza jest Twoja postawa wobec warunków, sytuacji i ludzi.